De parkeergarage die er toch kwam

Brandveilig én mensvriendelijk

KAW architecten wilde een parkeergarage realiseren waarin mensen zich comfortabel en veilig voelen én ook daadwerkelijk veilig zijn. Een ruimte ondergronds met openheid en voldoende verbinding met de buitenlucht. Het bouwvoorschrift resulteert in een garage die opgedeeld wordt in kleine compartimenten en een automatische blusinstallatie vereist een afgesloten ruimte, te veel beperkingen dus. Met ondersteuning van Vector Brandveiligheid kwam de parkeergarage er toch, zonder aanvullende voorzieningen, is er geld bespaard en de gewenste openheid is bereikt.

Bij nieuwbouw voldoen aan het bouwbesluit. Hoe moeilijk kan het zijn? Neem nu een appartementengebouw in ontwikkeling. Spelen het budget en daarnaast comfort en een veilig gevoel voor toekomstige bewoners geen rol, dan is het een kwestie van de theorie vertalen naar de praktijk. “In werkelijkheid loopt dit nooit zo”, vertelt Marcel Veenboer, directeur van Vector Brandveiligheid. “Natuurlijk wordt er scherp op de kosten gelet. En voelt een gebouw niet goed, dan haken potentiële huurders of kopers af."

Ruimtelijk gevoel

Die werkelijkheid kan uitdagend zijn, zo ervoer de ervaren architect van een aantal woongebouwen in Tilburg. Hij wilde voor de parkeergarage van dit nog te bouwen complex afrekenen met het gevoel van onveiligheid en beklemming waardoor bewoners in dergelijke publieke ruimtes vaak worden overvallen. De parkeergarage moest juist een ruimtelijk gevoel geven en daglicht moest vrijelijk naar binnen kunnen vallen. Het gevolg? Na een toets op het bouwbesluit bleek de parkeergarage met een open vloeroppervlak van zo’n 5.000 m2 groter te zijn dan de wet toestaat.

Bbl als model van de werkelijkheid

“Nu kon de architect bij de pakken gaan neerzitten en zijn opdrachtgever om vele tonnen euro’s extra budget vragen voor compartimentering of een sprinklerinstallatie”, vertelt Marcel Veenboer. Gelukkig koos hij ervoor om Vector Brandveiligheid een creatieve oplossing uit te laten werken. “Het bouwbesluit bevat een set met ‘afspraken’ over brandveiligheid. Het is een model van de werkelijkheid en daarmee is het een vereenvoudiging van de werkelijkheid.”

Zo worden de standaard bouwbesluitvoorschriften getoetst aan een standaard brandkromme. “Een deur is 30 minuten brandwerend, omdat we die deur toetsen aan de brandcondities die horen bij de standaard brandkromme. Maar een brand ontwikkelt zich in de praktijk altijd anders. De smeulfase, branduitbreiding, rookverspreiding en het moment van ‘flashover’ zijn alle sterk afhankelijk van de eigenschappen van het brandend materiaal, de eigenschappen van het gebouw en het menselijk handelen.”

Als je dus meer weet van brandspecifieke, gebouwspecifieke en mensgerelateerde eigenschappen kun je een model maken dat meer rekening houdt met werkelijke omstandigheden die naar verwachting zullen optreden. Zo kun je de vereiste maatregelen op maat bepalen.

Menselijk gedrag

“Wij leggen onze diepgaande kennis van het Bouwbesluitregels naast de werkelijke situatie. Zo gedragen bezoekers van een poppodium zich anders dan mensen die in een verzorgingstehuis wonen. Daarmee ontstaat ruimte om maatregelen te nemen die slimmer en vaak ook financieel veel gunstiger zijn dan wat het bouwbesluit voorschrijft. Maatregelen die goed zijn voor de eindgebruikers, maar ook voor het budget van de gebouweigenaar. We kunnen dat overigens alleen succesvol doen door het bevoegd gezag in een vroeg stadium te betrekken bij een ontwikkeling. In de praktijk werken we een plan bijvoorbeeld pas uit als de brandweer informeel goedkeuring op de routekaart heeft verleend”, legt Marcel Veenboer uit.

Een veilig wooncomplex

Heeft die aanpak ook gewerkt bij de parkeergarage in Tilburg? “De ruimte zat bij deze parkeergarage in de openheid. Er waren grote dak- en gevelopeningen beschikbaar. Daarom hebben we voor dit project onder meer gedetailleerde CFD-berekeningen gemaakt. Zo hebben we de warmteontwikkeling en luchtstromen in kaart gebracht die in de garage ontstaan ten tijde van brand. Dat hielp om aan te tonen dat de warmte zodanig goed wordt afgevoerd dat een eventuele brand beperkt blijft tot slechts enkele auto’s. In jargon heet dit een ‘travelling fire’-concept. We laten ermee zien dat de constructie van de parkeergarage slechts lokaal wordt belast; in ieder geval ruim minder dan volgens het bouwbesluit wordt verondersteld. Daardoor ontstaat zonder repressieve inzet een beheersbare situatie. Het bevoegd gezag steunde op die basis ons advies om af te zien van de gebruikelijke brandscheiding of een sprinklerinstallatie. Een belangrijke stap, want hiermee is voorkomen dat de architect vijf ‘hokjes’ van elk 1.000 m2 moest creëren. De opdrachtgever heeft veel geld kunnen besparen. En het belangrijkste van alles: de bewoners van het complex voelen zich tot in alle uithoeken van de parkeergarage veilig en ontspannen.”

“Wij leggen onze diepgaande kennis van de bouwbesluitregels naast de werkelijke situatie. Zo gedragen bezoekers van een poppodium zich anders dan mensen die in een verzorgingstehuis wonen”

Marcel Veenboer